نشانه ها و علائم سکته مغزی از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولاً به طور ناگهانی شروع می شود. از آنجایی که قسمت های مختلف مغز قسمت های مختلف بدن شما را کنترل می کند، علائم سکته مغزی به قسمتی از مغز که تحت تاثیر قرار گرفته و میزان آسیب بستگی دارد.
علائم سکته مغزی
سکته مغزی یک حالت اورژانسی است که نیاز به درمان فوری دارد. علائم سکته مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سختی در صحبت کردن: شخص نمی تواند حرف بزند یا صحبت هایش نا مفهوم و غیر قابل فهم است.
- ضعف عضلات یا فلج: از علائم سکته مغزی ضعف یک طرف بدن، به عنوان مثال فلج یا ضعف در یک طرف صورت، بازو یا پا می باشد.
- مشکلات بینایی: مشکلات بینایی، مانند دیدن مبهم، کاهش تمرکز یا از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم از علائم سکته مغزی است.
- سردرد شدید: سردرد ناگهانی و شدید، که گاهی اوقات همراه با تاری دید، سرگیجه و تهوع می باشد.
- دیواره شکم ناهنجار: حس این که دیواره شکم ناهنجار شده، ممکن است تهوع یا استفراغ را به همراه داشته باشد.
- سرگیجه و بی اشتهایی: سرگیجه شدید، عدم تعادل و احساس بی اشتهایی ممکن است از علائم سکته مغزی باشد.
- تنگی نفس یا مشکل در تنفس: شخص شاید در تنفس مشکل داشته یا تنگی نفس بگیرد.
لطفاً توجه داشته باشید که این ها فقط چند مثال از علائم سکته مغزی هستند و علائم دقیق و شدت آن ها ممکن است متفاوت باشد. در صورت بروز هر یک از این علائم، باید فوراً به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه نمایید.
عوامل سکته مغزی
سکته مغزی معمولاً ناشی از انسداد یا کاهش جریان خون به یک بخش از مغز است. این مسئله ممکن است به دلیل عوامل مختلفی رخ دهد. برخی از عوامل ریسک اصلی سکته مغزی عبارتند از:
- فشار خون بالا: فشار خون بالا از عوامل اصلی خطر سکته مغزی است. این شرایط می توانند باعث بروز علائم سکته مغزی از جمله آسیب به عروق خونی درون مغز شوند و احتمال انسداد آنها را افزایش دهند.
- بیماری عروقی: بیماری هایی مانند آترواسکلروز عروق مغزی، که با تجمع چربی و تشکیل پلاک ها در دیواره عروق مغزی همراه است، می توانند به انسداد عروق مغزی و سکته مغزی منجر شوند.
- بیماری های قلبی: برخی از بیماری های قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی (ضربان نا منظم دهلیزی) و بطنی (ضربان نا منظم بطنی)، کار عروق مغزی را تحت تأثیر قرار داده و خطر سکته مغزی را افزایش می دهند.
- بیماری های دیابت: دیابت نوع 2 و نوع 1 می توانند عوامل خطر ساز برای سکته مغزی باشند. افراد مبتلا به دیابت معمولاً دچار آسیب به عروق خونی می شوند و احتمال انسداد عروق مغزی در آنها بالا می رود.
- سابقه خانوادگی: وجود سابقه سکته مغزی در خانواده (به ویژه در برادران، خواهران، پدر یا مادر) می تواند عامل افزایش خطر سکته مغزی در فرد باشد.
- سن و جنسیت: خطر سکته مغزی با افزایش سن، بالا تر می رود. همچنین، مردان نسبت به زنان معمولاً در معرض خطر سکته مغزی بیشتری قرار دارند.
- سایر عوامل ریسک: عوامل دیگری مانند چاقی، استعمال تنباکو، فعالیت بدنی نا کافی، استرس، تغذیه نا مناسب و استفاده از مواد مخدر نیز می توانند باعث افزایش خطر سکته مغزی شوند.
مهم است بدانید که این ها فقط برخی از عوامل ریسک اصلی هستند و عوامل دیگری نیز ممکن است در خطر ابتلا به سکته مغزی نقش داشته باشند. اگر شما یا کسی در اطرافتان از علائم سکته مغزی یا عوامل ریسک سکته مغزی رنج می برید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت نمایید.
پیشگیری از سکته مغزی
پیشگیری از علائم سکته مغزی و سکته مغزی می تواند با اتخاذ تدابیر زیر در زندگی روزمره صورت گیرد:
- کنترل فشار خون: فشار خون بالا (فشار خون بیش از ۱۴۰/۹۰ میلی متر جیوه) یکی از عوامل خطر اصلی برای سکته مغزی است. بنابراین، حفظ فشار خون سالم از طریق مراجعات منظم به پزشک، تغییر در سبک زندگی و در صورت لزوم مصرف دارو ها، می تواند مفید باشد.
- کاهش چربی خون: سطح بالای کلسترول و چربی خون نیز می تواند عامل خطر برای سکته مغزی باشد. مصرف یک رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف چربی اشباع شده و کلسترول، مصرف مواد غذایی پرفیبر و معتدل کردن وزن بدن می تواند به کاهش خطر سکته مغزی و علائم سکته مغزی کمک کند.
- مداومت در فعالیت بدنی: ورزش منظم و فعالیت بدنی می تواند خطر سکته مغزی را کاهش دهد. هدف باید انجام فعالیت هایی مانند پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری یا رقص باشد. قبل از شروع هر برنامه ورزشی، مشاوره پزشکی حتماً لازم است.
- مدیریت دیابت: اگر دیابت دارید، مداومت در کنترل سطح قند خون، مصرف دارو ها و رعایت رژیم غذایی مناسب می تواند خطر سکته مغزی را کاهش دهد.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن یکی از عوامل پر خطر برای سکته مغزی است. ترک سیگار و جلوگیری از در معرض دود سیگار بودن می تواند به طور قابل توجهی ریسک سکته مغزی را کاهش دهد.
- مراقبت از بیماری های مرتبط: مدیریت و کنترل بیماری های مزمن مانند فیبرومیالژی، بیماری قلبی، فشار خون بالا و دیابت باعث کاهش خطر سکته مغزی می شود.
فعالیت های ورزشی و اپر آن بر کاهش سکته مغزی
ورزش و فعالیت بدنی منظم می تواند علائم سکته مغزی را کاهش دهد. برخی از فعالیت های ورزشی که به طور خاص به کاهش خطر سکته مغزی کمک می کنند، عبارتند از:
- پیاده روی: پیاده روی ساده و منظم می تواند خطر علائم سکته مغزی را کاهش دهد. روزانه حداقل 30 دقیقه پیاده روی کنید.
- دوچرخه سواری: دوچرخه سواری یک فعالیت بدنی کارآمد است که عضلات بدن را تقویت می کند و قلب و عروق را سالم نگه می دارد.
- شنا: شنا یک فعالیت عالی می باشد که به تقویت قلب و عروق کمک کرده و خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
- تنیس: بازی تنیس فعالیت بدنی شدیدی است که باعث تقویت قدرت عضلات و بهبود استقامت قلبی-عروقی می شود.
- رقص: رقص یک فعالیت بدنی جذاب و لذت بخش می باشد که بهبود قدرت قلبی-عروقی و تعادل بدنی را تقویت می کند و خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
- فوتبال و بسکتبال: بازی های تیمی مانند فوتبال و بسکتبال فعالیت بدنی شدیدی هستند که باعث تقویت قلب و عروق و بهبود استقامت می شوند.
- یوگا و تمرینات استراحتی: تمرینات یوگا و استراحتی می توانند به کاهش استرس و فشار خون کمک کنند که زمینه ساز سکته مغزی است.
قبل از شروع هر برنامه ورزشی، مشاوره پزشکی حتماً لازم است، به خصوص اگر شما عوامل خطرناک دیگری مانند فشار خون بالا یا بیماری های مزمن دارید. پزشک شما می تواند براساس وضعیت شما، نوع و شدت فعالیت فیزیکی مناسب را توصیه کند.
روش های درمان سکته مغزی
در صورت بروز علائم سکته مغزی یا سکته مغزی، نیاز است فوراً برای درمان تحت نظر پزشک قرار بگیرید. درمان سکته مغزی عموماً شامل مراحل زیر است:
- تشخیص سریع: درمان سکته مغزی نیازمند تشخیص سریع و فوری است. اگر شما یا شخص دیگری علائم سکته مغزی را تجربه کردید، باید فوراً به خدمات اورژانسی مراجعه نمایید.
- بازسازی عروقی: در بسیاری از موارد، سکته مغزی ناشی از انسداد عروق خونی است که غذای مغز را تامین می کنند. درمان بازسازی عروقی شامل استفاده از دارو ها یا روش های تصویر برداری می باشد که برای بر طرف کردن انسداد و بازسازی عروق استفاده می شود. این روش ها شامل تزریق آنتی پلاکت ها، آنتی‌کواگولانت ها و روش های جراحی مانند آنژیوپلاستی و استنت گذاری عروق است.
- مراقبت پسا عمل: بعد از درمان اولیه سکته مغزی، نیاز به مراقبت پسا عمل و نگهداری در بخش مراقبت های ویژه یا بخش مراقبت های فوق تخصصی وجود دارد. این شامل مانیتورینگ مداوم علائم حیاتی، مراقبت از تنفس، کنترل فشار خون، مدیریت درد و فیزیوتراپی برای بازسازی عملکرد حرکتی و زبان است.
- مداخلات توانبخشی: پس از مرحله اول درمان و استقرار بیماری، مداخلات توانبخشی به منظور بهبود و بازسازی عملکرد مغز و حرکت ها معمولاً به کار گرفته می شود. این شامل فیزیوتراپی، درمان شناختی رفتاری، تمرینات گفتاری و حرکتی، و مشاوره روانشناختی می باشد.
مهم است بدانید که درمان سکته مغزی باید توسط یک تیم درمانی متخصص و تحت نظر پزشکان مجرب و کارآزموده انجام شود. این تیم ممکن است شامل پزشکان عمومی، نورولوژیست ها، جراحان عروق، فیزیوتراپیست ها، و متخصصان توانبخشی باشد.
