معمولا ۶۰ درصد نوزادان سالم پس از تولد دچار زردی می‌شوند و در مواردی که نوزاد نارس باشد این مورد به ۸۰ درصد می‌رسد. البته اینها مواردی است که زردی ظاهر می‌شود، ولی در مواردی هم، از آنجا که زردی کم است، نمی‌توان آن را تشخیص داد و فقط با آزمایش می‌توان فهمید که بیلی‌روبین نوزاد در حد عادی است که این مورد رایج و عادی است.
تعریف: واژه زردی نوزادان از دو قسمت «زردی»، به معنی تغییر رنگ پوست یا مخاط‌ها به رنگ زرد و «نوزاد» به معنی کودک تازه متولد شده تا ۲۸ روز اول زندگی، تشکیل یا زردی از تخریب بخشی از گلبولهای قرمز در نوزاد به‌وجود می‌آید و ضایعات باقیمانده از گلبولهای قرمز به بیلی‌روبین که عامل ایجاد کننده زردی در نوزاد به‌شمار می‌رود، تبدیل می‌شود. زردی به دو شکل در نوزاد مشاهده می‌شود.مراقب کودک،استخدام نگهدار کودک،مراقبت از کودک در منزل،نگهداری از کودک،نگهداری کودک
زردی محلول در آب: در این نوع زردی همان‌طورکه از نامش پیداست، بیلی‌روبین محلول در آب است و چون محلول است، کبد آن را از طریق ادرار کردن دفع می‌کند.
زردی غیرمحلول در آب: در نوع دوم زردی، بیلی‌روبین محلول در آب نیست و از راه ادرار کردن دفع نمی‌شود و در بدن باقی می‌ماند، در صورتی‌که درمان آغاز نشود و میزان بیلی‌روبین بیش از حد شود، در مغز نوزاد رسوب کرده و عقب‌ماندگی ذهنی نوزاد را همراه دارد.
علل بروز زردی در نوزاد:
زردی علل مختلفی دارد. گاهی گلبولهای قرمز خون خرد می‌شوند و این باعث می‌شود نوزاد پس از مدتی مثلا چند هفته کم خون شود. گاهی ناسازگاری خون مادر و نوزاد (مادر با گروه خونی o، نوزاد با گروه خونی a یا b که به آن ناسازگاری abo گفته می‌شود) یا ناسازگاری Rh (Rh منفی مادر و Rh مثبت نوزاد) یا وجود گروه‌های خون فرعی (اختلاف بین گروه خونی مادر و نوزاد که شیوع کمتری دارد) همچنین فاویسم که در کشور ما شایع است می‌تواند باعث بروز زردی شود.
تمامی این مسایل می‌توانند سبب بروز کم‌خونی در آینده شوند. به همین علت پزشک باید کاملا هوشیار بوده و کم‌خونی را زیر نظر بگیرد. همچنین در اثر شرایط ممکن است زردی به سرعت بالا برود و به همین جهت مراجعه سریع بسیار اهمیت پیدا می‌کند.
گاهی اوقات زردی به دلیل خوب شیر نخوردن نوزاد پیش می‌آید. این خوب شیر نخوردن می‌تواند به دلیل آموزش ندیدن صحیح و کامل مادر باشد. در این شرایط مادر پستان را خوب در دهان نوزاد نمی‌گذارد و نوزاد هم خوب شیر نمی‌خورد. این حالت خود در نهایت می‌تواند سبب بروز زردی و دیگر مشکلات شود.
نکات مهم در تشخیص زردی:
تنها علامت بارز زردی ، زرد شدن سفیدی چشم، بدن و مخاط است و باید نسبت به آن کمی حساس بود. گاهی والدین و حتی پزشکان در ارزیابی زردی دچار اشکال می‌شوند. اگر تنها سر و صورت مبتلا به زردی باشد و سینه و شکم و اندام‌ها زرد نباشد یعنی عدد زردی بالا نیست اما هرچه بیشتر به سمت پاها برود ، یعنی عدد زردی بالاتر و نگران‌کننده‌تر است.
(زردی چهره نشانه وجود ۵میلی‌گرم و زردی تا اواسط شکم نشانه ۱۰تا ۱۵میلی‌گرم و زردی اندام و کف دست و پا نشانهوجود ۲۰میلی گرم بیلی روبین در دسی‌لیتر خون است.)در بسیاری از موارد ارزیابی چشمی کافی نبوده و پزشک با دادن آزمایش خون مقدار و نوع زردی را تعیین می کند.(در حال حاضر در بعضی از آزمایشگاه ها بدون خون گیری واز روی رنگ نرمه گوش نوزاد میزان بیلی روبین خون را مشخص می کنند)
تعریف بیلی روبین
ماده ای است که از تجزیه( هم heme) موجود در هموگولوبین های قرمز پوست و عضلات تشکیل می شود هم نام ترکیبی در خون است که باعث تبادل اکسیژن می شود . وقتی عمر گلبولهای قرمز تمام می شود یا عضلات صدمه می بینند،هموگلوبین طی چندین مرحله ابتدا به بیلیوردین بعد به بیلی روبین تبدیل می شود. بیلیوردین ماده سمی نیست معلوم نیست چرا بدن این ماده را به بیلی روبین که ماده سمی است تبدیل می کند که باید از بدن دفع شود.
عوارض زردی نوزاد چیست ؟
بیشتر موارد زردی نوزادی بی خطر و گذرا است و عارضه خاصی ایجاد نمی‌کند ولی در صورت افزایش سریع بیلی روبین و تجمع مقادیر زیاد این ماده در خون و رسوب آن در مغز امکان ایجاد عوارض عصبی خطرناک و غیرقابل برگشت وجود دارد . بعضی از این عوارض به قرار زیر است :
ناشنوایی عصبی حسی ، تشنج ، فلج مغزی ، کند ذهنی ، اشکال در تعادل حرکتی ، ناهنجاریهای دندانی ، بیش فعالی و ..
زردی در نوزاد نبایستی موجب نگرانی و تشویق خانواده‌ها بشود ولی به هر حال لازم است در صورت مشاهده زردی در نوزاد پزشک متخصص در جریان امر قرار بگیرد تا در صورت لزوم اقدامات تشخیصی و درمانی مناسب را انجام دهد.
تأثیر لامپ فلورسنت بر زردی نوزاد
از سال ها پیش شنیده ایم که اگر کودکی دچار زردی شد، با قرار دادن او زیر نور لامپ های فلورسنت (مهتابی) می توان او را درمان کرد.
درست است که نور درمانی (فتوتراپی) یکی از راه های درمانی زردی در نوزادان محسوب می شود، ولی استفاده از نور مهتابی هیچ پایه و اساس علمی نداشته و تأثیر چندانی در درمان زردی ندارد، بلکه نور فلورسنتی که برای درمان این بیماری استفاده می شود، طول موج های خاصی دارد که لامپ های مهتابی این طول موج و قدرت درمانی را ندارند. این لامپ های مخصوص در بیمارستان ها و در دستگاه های مخصوصی وجود دارند که نوزاد را با چشم های بسته و بدون لباس (فقط با پوشک) در این دستگاه قرار می دهند.
استفاده از نور خورشید هم به دلیل سوزاندن پوست لطیف نوزاد توصیه نمی شود.
درمان های سنتی زردی نوزاد
درمان های سنتی همیشه از زمان های قدیم مورد توجه مردم کشورمان بوده است. شیر خشت یکی از همان موادی است که حرف های ضد و نقیضی درباره استفاده و عدم استفاده آن در درمان زردی می شنویم.
شیر خشت نوعی ماده گیاهی است که در قدیم برای درمان زردی مورد استفاده قرار می گرفت. ولی در حال حاضر بسیاری از پزشکان اعتقادی به استفاده از شیرخشت و داروهایی نظیر آن ندارند. ولی تحقیقات نشان داده که مصرف قطره خوراکی شیر خشت همراه نور درمانی تأثیر بسیار زیادی در بهبود نوزادان مبتلا به زردی دارد. به طوری که سرعت بهبودی را به نحو چشمگیری افزایش می دهد.مراقب کودک،استخدام نگهدار کودک،مراقبت از کودک در منزل،نگهداری از کودک،نگهداری کودک
این ماده با داشتن قندهایی چون مانیتول یکی از درمان های مهم برای زردی به شمار می رود که چنانچه به روش بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد، بسیار موثر خواهد بود و امروز جنبه درمانی آن هم به صورت علمی به اثبات رسیده است.
شستن بدن نوزاد با عرق کاسنی همراه با آب ولرم نیز در درمان زردی موثر است.
همچنین می توانید ترنجبین و آب را مخلوط کرده و پارچه ای را در آب خیس کرده و به پشت گوش و پیشانی نوزاد بمالید.
راهکار دیگر حجامت است، به طوری که در پشت گوش نوزاد خراش کوچکی ایجاد می کنید تا چند قطره خون از آن جاری شود. این کار باید تحت نظر متخصص آن انجام شود.
مركز نگهداري و مراقبت از کودک، سالمند،بیمار در منزل مه چهرگان با بکارگیری نیروهای مجرب و متخصص آماده ی خدمت رسانی 24 ساعته به شما و عزیزان شما می باشد.
